قدس آنلاین: تلویزیون چند سالی است گرفتارِ افسارگسیختگی‌های اسپانسرها و اغواگری‌های تبلیغات در تلویزیون شده است. بارها در تلویزیون‌گردی متوجه این مشکل شده‌ایم که اگر کماکان به همین منوال مدیریت و نظارت شود، مشکلات را هم در حوزه اسپانسرها و هم تبلیغات بازرگانی، بیشتر خواهد کرد.
برنامه‌ها برپایه ستارگان بیرونی و سریال‌ها با سفارشی‌ها دنبال می‌شود. سرمایه‌سالاری جایِ اندیشه و تفکر و محتوا را می‌گیرد. همان معضلاتی که تلویزیون را مدتی گرفتارِ بخت‌آزمایی کرد. اسپانسرها خلاقیت و نوآوری را از تلویزیون گرفتند و جایِ آن سرمایه‌سالاری را به عنوان یک فرهنگ نهادینه کردند. سلبریتی‌ها را به تلویزیون آوردند تا جای کاربلدها را بگیرند. حتی این روزها پای‌شان به تولید سریال‌های تلویزیونی هم باز شده است.
فقدان نظارت بر برنامه‌ها، سریال‌ها و آگهی‌ها به جایی رسیده که تاجران و سرمایه‌داران برای تلویزیون تصمیم‌گیری می‌کنند. مردم از این تبلیغات سرسام‌آور و اغواگر خسته شده‌اند و حتی بعضاً در جریان برنامه و سریال مورد علاقه‌شان آن‌قدر با تبرّج، تجمل و خودنمایی روبرو می‌شوند که برخی اوقات قیدِ تماشای تلویزیون را هم می‌زنند و به سراغِ مدیوم‌ها و فضاهای دیگر می‌روند.
همان گرفتاری که مدت‌ها است برنامه‌های تلویزیونی از آن رنج می‌برند و کپی‌کاری‌های نعل به نعل از برنامه‌ها و مسابقات غربی است اتفاقی که برای آگهی‌های بازرگانی هم افتاده و متأسفانه تبلیغاتِ رسانه ملّی را به سمت لاکچری‌بازی و نمایشِ کالاهای لوکس کشاندند. کالاهایی که به قیمت‌های گزاف در بازار عرضه می‌شوند و اصلاً اولویتِ سبد خانوار نیستند. آن هم در شرایط فعلی اقتصادی کشور که خیلی از اقشار جامعه در دغدغه معاش‌شان مانده‌اند.
این نوع رفتارِ صدا و سیما در تبلیغات بازرگانی و سبک زندگی جدیدی که خلافِ زندگی متعارف ایرانیان روی آنتن می‌بینم باعث شد تا در قالب پرونده‌ای به این موضوع بپردازیم. امید است که در میانِ این بررسی‌ها، مسئولین ذیربط در بازرگانی صدا و سیما خودشان را از سکوتِ خبری خارج کنند و به سؤالات و شائبه‌های موجود پاسخ دهند.
باید پرسید تبلیغ کالاهای لوکس و لاکچری که اغلب تولید کشور خودمان هم نیست و ترغیب مخاطب برای خرید آنها چه فایده‌ای برای مردمی دارد که در شرایط سخت اقتصادی حتی توان خرید کالاهای ضروری خود را هم ندارند و حتی اگر کشور ما در شرایط تحریم هم قرار نداشت آیا تبلیغ تجمل‌‌گرایی از اهداف تلویزیون در یک کشور اسلامی است؟
به سراغ احسان قاضی‌زاده هاشمی نماینده مجلس و عضو شورای نظارت بر صداوسیما رفتیم تا او درباره اقدامات نظارتی این شورا برای جلوگیری از این رویه تبلیغی در تلویزیون صحبت کند.
مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:
احسان قاضی‌زاده هاشمی به تبلیغات کالاهای لوکس در صداوسیما اشاره کرد و به خبرنگار تسنیم گفت: تبلیغات صداوسیما خودش عاملِ فرهنگسازی است و آثار روانی بر حوزه بازار مصرف می‌گذارد. هرچند که صداوسیما بیشترین تبلیغاتش به مایحتاج غذایی و محصولات غذایی برمی‌گردد اما در میان این تبلیغات، آگهی‌هایی هم وجود دارد که شاید نیازهای واقعی به لحاظ حوزه بازرگانی نباشد. بدین معنی که نیازهای زندگی متداول جامعه و کشور ما نیست.
وی افزود: علت نمایشِ چنین کالاهایی که البته حجم اندکی هم دارد، رسیدن به منابع درآمد بازرگانی است. از آنجایی که شرایط تبلیغات خیلی از شرکت‌ها، مجموعه‌ها، بانک‌ها و مؤسسات و کالاهای مختلف به دلایلی محدود شده و حتی برخی از واحدها به دلیل فضای انحصاری، خودشان را بی‌نیاز از تبلیغ می‌دانند، تبلیغات کالاهای متنوعی که در ایامِ گذشته شاهدش بودیم را الان روی آنتن نمی‌بینیم.
عضو شورای نظارت بر صداوسیما تأکید کرد: متأسفانه صداوسیما امروز در میانِ تبلیغاتی که در دستور کار دارد بعضاً تبلیغاتی را روی آنتن می‌برد که لوکس‌اند و به نوعی مروّجِ سبک زندگی اشرافی می‌شوند. این تبلیغات هیچ همخوانی با روزگار اقتصادی امروز جامعه ندارد و قابل استفاده متعارف جامعه نیست.
قاضی‌زاده هاشمی درباره حضور مسئولین بازرگانی صداوسیما در شورای نظارت، گفت: قبلاً دو مرحله از دوستان در آگهی‌های بازرگانی خواستیم در شورای نظارت حضور پیدا کنند. موضوع ما نحوه قراردادهای مشارکتی بازرگانی بود، محصولاتی که قراردادهای متفاوتی داشتند. همچنین مشارکت‌های درون برنامه‌ای؛ اسپانسرها و یا مشخصاً اپلیکیشن‌هایی که در برخی برنامه‌ها حضور فعالی دارند. مکانیزمِ استفاده از این سرمایه‌گذاری‌ها را مورد بررسی قرار دادیم.
حتماً برای محتوای آگهی‌ها، مورد سؤال قرار خواهند گرفت
وی درباره ورود شورای نظارت به بحثِ محتوایی آگهی‌های بازرگانی تلویزیون، خاطرنشان کرد: البته این دو جلسه به دوره قبلی شورای نظارت برمی‌گردد و موضوع ما بیشتر میزان و نحوه درآمدها و انعقاد قراردادها، مفاد آن و نحوه تقسیم، توزیع و وصول درآمدهای ناشی از بازرگانی و میزان و اعداد مشخص بود. طبعاً با توجه به حساسیت‌هایی که در حوزه محتوایی آگهی‌های بازرگانی تلویزیون به‌وجود آمده، در صورت تشدید آن قطعاً مسئولین ذیربط آن مورد سؤال قرار خواهند گرفت.
عضو شورای نظارت بر صداوسیما در پاسخ به این سؤال که مگر اغواگری در تبلیغات ممنوع نیست پس چرا رسانه ملّی آن‌قدر از بازیگران و سلبریتی‌ها در این حوزه بهره می‌برد که خودش به نوعی اغواگری محسوب می‌شود، افزود: یکسری ملاحظاتی در این زمینه وجود دارد برای جذب و استفاده از سلبریتی‌ها و بازیگران شاخص، که همه در حد متعارفی باشد. متأسفانه سازمان صداوسیما به علت مشکلات درآمدی ناگزیر شده دست به شیوه‌های مختلفی بزند. شاید هر شیوه‌ای قابل قبول نیست و هدف وسیله را توجیه نمی‌کند.
وی افزود: همه‌چیز باید در حد متعارفی باشد و جنبه غالب شدن فضای حاشیه بر متن و روح کامل تبلیغات را بالا نبرد. باید در این زمینه ملاحظه کرد و به نظارت مجدانه‌تری نیازمند است. برخی از موضوعات بیش از حد، مرسوم و رایج بشود قطعاً مورد پذیرش نخواهد بود.
موضوع کالای لاکچری و محتوای آگهی‌ها را پیگیری می‌کنیم
قاضی‌زاده هاشمی با اشاره به اینکه هم موضوع کیفیت و نوع محصولات تبلیغی برای ما مهم است و هم موضوع کالای لاکچری و محتوای آگهی‌ها که قطعاً پیگیری خواهیم کرد، تصریح کرد: نوع و کیفیت محصولات بحث جدّی است که همیشه داشته‌ایم. این که نوع و کیفیت چطور قضاوت می‌شود و شیوه تبلیغات و روش‌های تبلیغات چطور بوده را ورودی نداشتیم. پیش از این راجع به نحوه انعقاد قراردادها، اعداد و ارقام و مشارکت‌های درون‌برنامه‌ای ورود کردیم. چون می‌دانید یکسری برآوردهای رسمی برای برنامه‌ها با برخی از مشارکت‌های مازاد بر برنامه‌ها به‌وجود می‌آمد که راجع به این برنامه‌ها، پیگیری‌ها و سؤالات مختلف و جلسات جدّی با حوزه بازرگانی صداوسیما داشتیم. موضوع تبلیغ کالای لاکچری و محتوای آگهی‌های بازرگانی را هم پیگیری خواهیم کرد.
توصیه عضو شورای نظارت به معاون جدید سیما
او در پایان توصیه‌ای هم برای معاون جدید سیما داشت و گفت: صداوسیما باید برنامه‌های پرمخاطب خودش را حفظ کند که به واسطه آن میزان مخاطبش هم حفظ می‌شود و حتی می‌تواند به وسیله این سرمایه اجتماعی، کانون توجهاتش را گسترده‌تر کند. برنامه‌های روتین سالیانه داشته باشد و بر کیفیت سریال‌های تلویزیونی‌اش نیز بیفزاید. معاون جدید سیما، انتقال هویت فرهنگی را در کنار حفظ مخاطب در دستور کارش قرار دهد. ضمن اینکه از برنامه‌های نوآورانه و خلاقانه و همچنین رویکردهایی که بتواند تنوع‌بخشی در برنامه‌سازی و سریال‌سازی داشته باشد، بهره ببرد. روی مستندهای روایی و داستانی هم کار کنند که همیشه جذاب و مؤثر بوده‌اند.
نظر شما